Nieśmiałe dziecko to niewątpliwie duży problem dla rodziców. Zwłaszcza gdy dziecko wykazuje się dużą nieśmiałością w niemal każdej sytuacji. W większości przypadków nieśmiałe dzieci nie wykazują innych problemów wychowawczych. Sam termin nieśmiałość przeważnie nie odnosi się tylko do sporadycznie występujących zachowań u danego dziecka, lecz odnosi się do cechy osobowości, która polega na występującym stale stanie przeżywania u dziecka.

Czym jest nieśmiałość?

Przede wszystkim istotne jest aby wiedzieć, że na nieśmiałość składają się przede wszystkim:

• strefa emocjonalna: w tym uczucia, takie jak: zakłopotanie, zażenowanie, skrępowanie, lęk, strach.
• strefa behawioralna: zachowania mające za zadanie uniknięcie nieprzyjemnych dla dziecka emocji, w tym nie podejmowanie działań wywołujących stan nieśmiałości.
• strefa poznawcza: dziecko w dużym stopniu koncentruje się na emocjach i symptomach swojej nieśmiałości, na przykład na zewnętrznych jej objawach, takich jak czerwienienie się, czy też problemach związanych ze złożeniem logicznego zdania w sytuacjach onieśmielających.

Skutki nieśmiałości

Nieśmiałość dziecka może spowodować negatywne skutki w różnych strefach życia dziecka. Dotyczy to także strefy społecznej. Dziecko może mieć utrudnione znacznym stopniu kontakty międzyludzkie. Nieśmiałość może prowadzić do izolowania i wycofywania się danej jednostki. Co więcej dziecko może mieć trudności w koncentrowanie się i racjonalnym myśleniu. W efekcie nieśmiałe dziecko może stać się bardzo zamknięte w sobie i bardzo podatne na opinie innych osób. Wszystko to niewątpliwie może wpłynąć na dorosłe życie dziecka i powodować trudności w realizowaniu jego celów. Nasilająca się nieśmiałość może przerodzić się w różnego rodzaju fobie społeczne utrudniające normalne funkcjonowanie w społeczeństwie.

Jak radzić sobie z nieśmiałym dzieckiem?

Istotne jest aby mieć świadomość tego, że osoby dorosłe posiadają wyrobione już zdanie na swój temat i nie są w tak dużym stopniu jak dzieci narażone i zależne od opinii otoczenia. Dzieci o wiele częściej niż dorośli wstydzą się. Każde dziecko pragnie być lubiany i doceniane przez swoje otoczenie, na przykład przez rodziców, dziadków, rówieśników. Zatem dorosłe otoczenie dziecka wręcz musi pamiętać, że z dziećmi należy rozmawiać w sposób dyplomatyczny i przede wszystkim nie należy mówić o ich nieśmiałości. Natomiast należy dziecko w znacznym stopniu zachęcać i podkreślać jego mocne strony. To podniesienie samoocenę danego dziecka. Warto też pamiętać, że dzieci większość swoich wzorców czerpią z zachowań swoich rodziców. Wówczas jeśli rodzic zachowuje się w sposób wysoce nieśmiały dziecko na pewno to zauważy, a co więcej istnieje naprawdę duże prawdopodobieństwo, że również się tego nauczy. Dzieci nawet gdy nie proszę o to wprost to potrzebują troski, uwagi, miłości, a także słów motywacji. Nieśmiałe dzieci przeważnie boją się tego, że popełnił jakikolwiek błąd i zostaną przez to negatywnie ocenione. To właśnie dlatego rodzic powinien stopniowo uczyć swoją pociechę tego, jak popełniać błędy i radzić sobie z nimi. Warto również zachęcać swoje dziecko do opowiadania o emocjach i przeżyciach minionego dnia. Istotna w walce z nieśmiałością jest także stworzenie dla dziecka sytuacji, w której może się wykazać. Jednocześnie należy pamiętać aby nasze wymagania wobec dziecka nie były zbytnio wygórowane. Ponadto rodzic musi uczyć swoją pociechę samodzielności i nie wyręczać dziecka ze wszystkiego. Natomiast, jeśli dostrzeżemy, że dziecko nie radzi sobie z jakimiś emocjami należy je wspólnie z dzieckiem poddać analizie i dokładnie wyjaśnić. Wszelkich problemów związanych z nadmierną nieśmiałością nie należy bagatelizować. Jeśli dane dziecko nie radzi sobie z określonymi sytuacjami można je z nim przećwiczyć na przykład poprzez zabawę w daną sytuację. Bardzo ważny dla nieśmiałego dziecka jest kontakt z rówieśnikami, dzięki niemu o wiele łatwiej jest nauczyć dziecko, jak innym ludziom patrzeć prosto w oczy.

Podczas pracy z dzieckiem zawsze należy zwracać uwagę na jego postępy i otwarcie o nich opowiadać. W ten sposób dziecko zyskuje pewność siebie, a w efekcie stanie się bardziej otwarte na innych i będzie w stanie uporać się z nieśmiałością. Natomiast, jeżeli jako rodzic nie możemy sobie poradzić z nadmierną nieśmiałością swojej pociechy należy skonsultować problem z odpowiednim specjalistą, który wskaże drogę postępowania oraz pomoże uporać się z tą dolegliwością zarówno dziecku, jak i jego rodzicom.